سولفات آهن
آهن در گیاهان
آهن در سنتز کربوهیدراتها و همچنین تشکیل و بقای مولکولهای کلروفیل حیاتیست. فقر آهن در گیاه منجر به کاسته شدن از مولکولهای کلروفیل و در نتیجه کاهش فتوسنتز و زردی بین رگبرگها خواهد شد.
حضور در سيستمهاي آنزيمي گياهی، مانند سیتوکرومها و سایر آنزیمهای آهندار، از مهمترين وظایف آهن در گیاه میباشد. این آنزیمها (به خصوص سیتوکرومها) در تنفس گیاه نقش عمده ای دارند.
آهن از ضروری ترین عناصر برای رشد در تمام گروه های گیاهی میباشد که موجب تشکیل کلروفیل و بهبود سبزینگی و همچنین افزایش رشد و گلدهی گیاه و باردهی بیشتر محصول میگردد. درصورت کمبود آهن مولکولهای کلروفیل به میزان لازم در گیاه ایجاد نمی‌شوند و موجب زرد شدن و رنگ پریدگی برگها و سایر اجزای سبز گیاه میشود. لازم به ذکر است جز رگبرگها، همه سطح برگ سبزبودن خود را از دست داده و به رنگ زرد در می آید. این علائم ابتدا در برگهای جوانتر وقسمت بالاتر ساقه گیاه دیده میشود و اندک اندک تمام گیاه را در برخواهد گرفت.
آهن مانند بسیاری از فلزات بصورت یون Fe2+ به گیاه جذب ميشود. علیرغم بالا بودن نسبی آهن در خاک، علائم كمبود آن به وفور مشاهده شده است. چه در خاكهاي قليايي و چه خاکهای اسيدي ممکن است به دلیل کمبود آهن در خاک، گیاه دچار به کمبود آهن شود. همچنین چنانچه میزان بعضی از عناصر مانند روي، منگنز، نیکل، مس و همچنین فسفر در خاك بیش از حد متعارف باشد، ميتواند در ايجاد اين كمبود موثر باشد.
فقر موادآلی خاک زیر کشت از یک سو و وجود بیش از حد یون بیکربنات در آب آبیاری از سوی دیگر توانایی جذب آهن را برای گیاه کاهش داده و منجر به وارد شدن خسارات عمده ای به کیفیت و میزان تولید محصولات شده اند.
کود سولفات آهن در صنعت کشاورزی برای تامین نیاز گیاه به آهن، جبران فقرآهن، برطرف شدن زردی و رنگ پریدگی برگها، افزایش تعداد مولکولهای كلروفیل و در نتیجه بهبود فرایند فتوسنتز مورد مصرف کشاورزان قرار میگیرد.
ویژگیهای سولفات آهن
در ترکیب سولفات آهن کریستالی تعداد هفت مولکول آب وجود دارد. با توجه به شرایط محیطی که در آن قرار دارد با گرفتنگرما و گذشت زمان اندک اندک از آب تبلور این مولکولها کاسته میشود و رنگ بلورها رو به سپیدی میرود.
شکل ظاهری : سولفات آهن 2 به شکل کریستال های سبز رنگ و سولفات آهن 3 به رنگ زرد تا قهوه ای می باشد.
حلالیت در آب : بطور کامل قابل حل در آب می باشد.
موارد مصرف و کاربرد سولفات آهن
- از کود سولفات آهن برای جبران فقر آهن در کشاورزی استفاده می شود.
- به عنوان ریز مغذی کشاورزی : عوارض ناشی از فقر آهن در محصولات تولیدی غالب مناطق ایران قابل مشاهده است. تولیدکنندگان محصولات کشاورزی همچنین میتوانند برای بهبود شرایط تغذیه ای گیاهان، کود سولفات آهن را همراه با گوگرد و باكتری تیوباسیلوس مورد مصرف گیاه قرار بدهند. این امر در دراز مدت می تواند مسئله کمبود آهن را مرتفع سازد.
- به عنوان منبع آهن در تولید انواع کودهای شیمیایی مورد استفاده قرار میگیرد.
- برای ساخت پیگمنت های اکسید آهن مورد استفاده قرارمیگیرد.
در هیدرومتالورژی شمش روی جهت رسوب دهی با هالوژن هایی نظیر کلر و فلوئور مصرف میشود.
- در صنایع نساجی مورد مصرف قرار میگیرد.
- در صنایع گوناگون بعنوان کاتالیزگر مصرف میشود.
- در تصفیه آب بمنظور اصلاح و بهبود وضعیت آب و فاضلاب مصرف میشود.
- در صنایع چرمسازی و همچنین دباغی استفاده میشود.
- به عنوان مواد افزودنی به مواد غذایی، مکمل غذایی و آرد جهت غنی سازی با آهن از سولفات آهن نیز استفاده میشود.
- صنایع ریختگری چدن نیز از سولفات آهن استفاده میشود.
- در عکاسی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
مصرف:
سولفات آهن در زمین کشاورزی و باغها به شکل چالکودی، نواری و موضعی با جایگذاری در عمق و به شکل محلول پاشی مورد استفاده قرار میگیرد. این کود همچنین در خاکهای سبک همراه با آب آبیاری نیز به مصرف میرسد.
محلول پاشی: به نسبت 3 تا 5 در هزار در درختان میوه و به نسبت 3 تا 4 هزار در محصولات زراعی بصورت محلول پاشی به مصرف گیاه میرسد.
درختان: در فصل زمستان، در بخش میانی سایه انداز همراه با گوگرد و کود حیوانی به شکل کانال کود یا چالکود به میزان نیم کیلو تا یک کیلوگرم برای هر درخت بارور استفاده می شود.
نباتات زراعی: در زمان تهیه بستر بذر همراه دیگر کودهای زمستانه به مقدار 100 تا 200 کیلو گرم در هر هکتار زیر خاک به مصرف میرسد.
لازم به ذکر است که مصرف سولفات آهن بعنوان منبع تامین آهن مورد نیاز گیاه به صورت 1 تا 2 سال در میان، از فقدان این عنصر جلوگیری می کند.
به منظور افزایش کارآیی کود سولفات آهن مصرف این کود همراه با کود حیوانی بصورت مخلوط به ویژه در محدوده فعالیت ریشه گیاه توصیه میشود.
توصیه میشود استفاده از هر نوع کود بر اساس نتیجه آزمون خاک، و صرفاً با نظر کارشناسان و مهندسین سازمان جهاد کشاورزی منطقه خود انجام دهید.
اوایل دوره تشکیل میوه و زمان گلدادن استفاده از سولفات آهن بصورت محلولپاشی توصیه نمیشود.
بسته بندی سولفات آهن
سولفات آهن تولیدی شرکت در بسته بندی های یک و 25 کیلوگرمی و بسته های 1 کیلوگرمی عرضه می باشد.
نکات ایمنی هنگام استفاده از سولفات آهن
- حریق : به هنگام حریق گاز سمی تولید میشود. برای اتفای حریق از دی اکسید کربن بصورت پودر یا فوم مناسب استفاده کنید.
- حفاظت چشم : از عینک های ویژه کار با مواد شیمیایی استفاده کنید. در صورت برخورد با چشم، چشم را ه مدت 15 دقیقه با آب فراوان شستشو دهید.
- حفاظت پوستی : از دستکش غیرقابل نفوذ و مقاوم در مقابل مواد اسیدی استفاده کنید و در صورت تماس با پوست، محل را با آب و صابون شستشو دهید.
- حفاظت استنشاقی : از ماسک استفاده کنید. این ماسک باید قادر به حذف گازهای آلی و معدنی باشد. در صورت مسمومیت، بیمار را به محیطی با هوای آزاد انتقال دهید و در صورت لزوم از ماسک اکسیژن استفاده کنید.
- حفاظت اندام ها : از چکمه، پیشبند یا لباس مقاوم در برابر مواد شیمیایی استفاده شود و دستها و همه البسه مصرفی را بعد اتمام کار بشویید.
انبار و نگهداری:
در محیط خشک و خنک و در ظروف کاملا سربسته نگهداری شود. عدم رعایت این نکات منجر به آسیب به ساختار مولکولی سولفات آهن میشود.
